Patron naszej szkoły
“Niektóre źródła podają, że imię Henryka Sienkiewicza otrzymała ona w 1953 roku, jednak po analizie świadectw i fotografii z lat dwudziestych oraz trzydziestych wynika, iż już wówczas patronem szkoły był ten pisarz. Na Zawiadomieniu Szkolnym pochodzącym z roku 1927 istnieje bowiem nazwa – Szkoła Powszechna Siedmioklasowa im. Henryka Sienkiewicza. Niestety, w najstarszej Kronice Szkoły pochodzącej z 1884 roku nie odnotowano tak ważnego wydarzenia, jakim była zmiana imienia patrona.”
Na podstawie publikacji: “CZANIEC. Historia i współczesność”. Autorki opracowania: Dorota Sablik, Jadwiga Ziętek
HENRYK SIENKIEWICZ (1846 – 1916)
Henryk Sienkiewicz (1846-1916) – pisarz, publicysta, działacz społeczny, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu, w zubożałej rodzinie szlacheckiej. W 1858 roku został wysłany na naukę do Warszawy. Kształcił się kolejno w trzech gimnazjach; ostatecznie w październiku 1866 roku eksternistycznie zdał maturę. Studiował najpierw w Szkole Głównej, następnie na Uniwersytecie Warszawskim, studiów jednak nie ukończył. Dorabiał w tym czasie jako korepetytor. Od 1868 roku był guwernerem u książąt Woronieckich.
Po raz pierwszy opublikował swój tekst w 1869 roku na łamach „Przeglądu Tygodniowego” (była to recenzja komedii „Nasi najserdeczniejsi”). Jego właściwy debiut literacki przypada jednak na rok 1872, kiedy ogłosił powieść „Na marne”, poświęconą życiu studenckiemu. Jeszcze w tym samym roku wydał także „Humoreski z teki Worszyłły”. W kolejnych latach współpracował między innymi z „Gazetą Polską” i „Niwą”, dla których pisał pod pseudonimem Litwos reportaże, felietony i recenzje. Dał się poznać jako twórca wrażliwy na trudną sytuację chłopów, czego dowodem były nowele takie jak „Szkice węglem”, „Bartek zwycięzca” czy „Janko Muzykant”. W tym czasie ustabilizowało się jego życie rodzinne – w 1881 roku poślubił Marię Szetkiewiczównę, z którą miał dwójkę dzieci.
Dopiero w latach 80. XIX wieku zwrócił się w stronę twórczości „ku pokrzepieniu serc”. Jej owocem była wydawana w latach 1884-1888 „Trylogia”, opowiadająca o zwycięskich epizodach z XVII-wiecznej historii Polski i zogniskowana wokół wzorca Polaka-patrioty i rycerza. Jego ogromny talent, potwierdzany kolejnymi poczytnymi powieściami, jak „Rodzina Połanieckich” (1895), „Quo vadis” (1896) czy „Krzyżacy” (1900) został dostrzeżony przez Szwedzką Akademię, która w 1905 roku uhonorowała go literacką Nagrodą Nobla za „znakomite zasługi jako pisarza epickiego”.
Sienkiewicz przez całe życie wiele podróżował, czego pamiątką były między innymi „Listy z podróży do Ameryki” (1876-1878), „Listy z Afryki” (1891-1892), ale także powieść „W pustyni i w puszczy” (1911). Angażował się także w działalność publiczną i społeczną. Był między innymi współzałożycielem Polskiej Macierzy Szkolnej.
Po wybuchu I wojny światowej wyjechał do Szwajcarii. Osiadł w Vevey koło Lozanny. Zmarł 15 listopada 1916 roku. Osiem lat później jego prochy sprowadzono do Polski.
CIEKAWOSTKI O NASZYM PATRONIE
– A miał być doktor…
Rodzice postanowili, że zostanie słynnym lekarzem. Zrobił im jednak „psikusa”, zapisując się na studia filologiczne. Podobno nie byli jego decyzją zachwyceni.
– Przyjaciel zwierząt
Henryk Sienkiewicz dołączył do drugiej z najstarszych na świecie organizacji walczącej o prawa zwierząt, jakim było założone w 1864 r. w Warszawie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami w Polsce. Posiadał też jamnika o jakże internetowym imieniu „Wykop”, którego traktował jak członka rodziny.
– Obieżyświat:
Odwiedził m. in. Stany Zjednoczone, Włochy (Rzym, Wenecja), Afrykę, Amerykę Północną, wiele państw Europy…
– Słabość do Marii – pięć Marii
Wszystkie najważniejsze w jego życiu kobiety miały na imię Maria. Wszystkie jego trzy żony nosiły właśnie takie imię. Ponadto pierwsza kobieta, z którą zaręczył się Henryk, miała na imię − a jakże – Maria. W życiu Sienkiewicza była jeszcze jedna Maria, z którą wymieniał miłosne listy. Miał szczęście do Marii, a w ciągu całego swojego życia napisał 15 tys. listów.
– Sienkiewicz na banknotach
Henryk Sienkiewicz wielokrotnie był i nadal jest w Polsce honorowany. Jest patronem setek szkół i instytucji państwowych. Na początku lat 90., tuż po upadku PRL-u, ale jeszcze przed denominacją, która nastąpiła w 1995 roku, twarz Henryka Sienkiewicza zdobiła banknoty o nominale 500 000 zł.
– Dorobek
Sienkiewicz napisał 12 powieści i przeszło 20 nowel. Najważniejszymi z nich są m.in. „Quo Vadis”, trylogia „Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski” oraz „Krzyżacy”. Większość jego dzieł bezpośrednio lub symbolicznie odnosi się do sytuacji politycznej na ziemiach polskich. Sienkiewicz urodził się pod zaborem rosyjskim i nie doczekał niepodległości Rzeczypospolitej.
– Kompleks
Pisarza przez całe życie męczył kompleks związany z niskim wzrostem, dziecięcym wyglądem i brakiem krzepy fizycznej.
-Pomysłodawca
Henryk Sienkiewicz jest pomysłodawca nazwy „pocztówka”. Nazwę tę wymyślił jako propozycję w konkursie na polską nazwę ilustrowanych kart w roku 1900; w konkursie wziął udział pod pseudonimem „Maria z R.”
Pełne imię i nazwisko pisarza brzmi: Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk (herb przedstawiający łabędzia, po mieczu wywodził się z Tatarów osiadłych na Litwie w XV i XVI wieku). Sienkiewiczacy to jedyna grupa szkół w Polsce, która corocznie organizuje zjazdy w rocznicę urodzin patrona. Pierwszy zlot odbył się w 1993 roku.
LP