Ostrożnie ze słońcem!

Oparzenia słoneczne: rozpoznawanie, leczenie, zapobieganie

link do strony: https://forumleczeniaran.pl/pierwsza-pomoc-w-oparzeniach-slonecznych-jak-zredukowac-objawy/

Okres intensywnych upałów to czas, w którym zabezpieczanie się przed promieniowaniem słonecznym ma kluczowe znaczenie – nadmierna ekspozycja na słońce może bowiem skutkować oparzeniami I lub II stopnia, wiążących się nie tylko z nieprzyjemnymi dolegliwościami, ale także z czasochłonnym leczeniem. Co zrobić, gdy takie oparzenia pojawią się na skórze?

Kiedy dochodzi do oparzenia słonecznego?

Podczas ekspozycji na słońce ciało narażone jest na działanie całego zakresu promieniowania elektromagnetycznego – ultrafioletowego (UV), widzialnego oraz podczerwonego. Najistotniejszą przyczyną zmian skórnych pojawiających się na skutek promieni słonecznych jest zaś promieniowanie ultrafioletowe UVB, czyli krótki ultrafiolet, oraz UVA, czyli długi ultrafiolet. Jak podają eksperci, niemal 85% promieniowania UVB zatrzymuje się na ludzkim naskórku – tylko niewielki odsetek dociera do skóry wrażliwej. Stymuluje ono aktywność melaniny – pigmentu skóry, który odpowiedzialny jest nie tylko za tworzenie się opalenizny, ale również za powstawanie oparzeń słonecznych oraz przedwczesne starzenie się skóry.

Należy pamiętać, że kąpiele słoneczne zażywane bez odpowiedniego zabezpieczenia mogą prowadzić do wystąpienia rumienia, czyli oparzenia wywołanego przede wszystkim przez UVB – z tego powodu nazywa się je promieniowaniem rumieniotwórczym. Po ekspozycji na UVB rumień osiąga szczyt po 12–24 godzinach i w ciągu 72 godzin ustępuje całkowicie lub pozostawia niewielką opaleniznę. Zdarza się jednak, że zbyt długie przebywanie na słońcu przyniesie efekt znacznie groźniejszy dla zdrowia – jego promienie mogą bowiem spowodować nawet bardzo poważne oparzenia, które doprowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Kto jest najbardziej narażony na oparzenia słoneczne?

Na oparzenie słoneczne najmniej narażone są osoby o ciemnych włosach i oliwkowej karnacji, gdyż ich skóra dobrze radzi sobie z ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Problem pojawia się natomiast przy jasnej lub bardzo jasnej karnacji i włosach blond oraz rudych – ci ostatni w ogóle nie tolerują słońca, a poparzenia mogą pojawić się na ich skórze już po zaledwie kilku minutach przebywania na słońcu. Zwykle jednak, szczególnie przebywając na urlopie, takie oparzenia zauważa się bardzo późno, najczęściej wieczorem – po całym dniu spędzonym w nasłonecznionych miejscach. Wówczas można zaobserwować, że skóra staje się zaczerwieniona, tkliwa i rozgrzana, a po kilku dniach zaczyna się łuszczyć – takie zmiany występują najczęściej i świadczą o oparzeniu pierwszego stopnia, które – choć nieprzyjemne – zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla zdrowia.

Jak rozpoznać oparzenie słoneczne?

Nasilenie oparzeń słonecznych zależy przede wszystkim od czasu spędzonego na słońcu oraz wysokości temperatury – przy czym należy pamiętać, że im jaśniejsza cera i im mniejsze zabezpieczenie, tym większe ryzyko pojawienia się zmian skórnych. Najczęściej dochodzi do nich w okolicach twarzy, tzn. na nosie, brodzie i czole, na dekolcie, ramionach, dolnej części brzucha, a także po wewnętrznej stronie ud, gdzie skóra jest wyjątkowo wrażliwa.

Spowodowane promieniowaniem słonecznym nieprzyjemne dolegliwości najczęściej kwalifikują się do oparzeń I lub II stopnia. Oparzenia słoneczne I stopnia objawiają się głównie nasilonym rumieniem skóry, połączonym z uczuciem pieczenia, bólem, wrażliwością na dotyk, czasami również obrzękiem. Tego rodzaju uszkodzenia dotyczą jedynie zewnętrznej warstwy skóry, czyli naskórka. Natomiast w przypadku, gdy objawom tym towarzyszą także bąble, gorączka, obfity wysięk surowiczy, nudności czy omdlenia, można już mówić o oparzeniach słonecznych 2 stopnia, które obejmują warstwy naskórka i skóry właściwej. Ich wystąpienie jest bezwzględnym sygnałem do konsultacji z lekarzem, ponieważ mogą skutkować trwałymi konsekwencjami estetycznymi i zdrowotnymi.

Jak radzić sobie z oparzeniami słonecznymi?

Jeżeli dochodzi do oparzeń słonecznych I lub II stopnia, najważniejszą rzeczą jest szybkie schłodzenie skóry – najlepiej zrobić to pod prysznicem, aby pozbyć się ze skóry resztek zaaplikowanych wcześniej kremów i olejków. Temperatura wody nie powinna być zbyt niska ani zbyt wysoka – zaleca się, aby miała ona temperaturę zbliżoną do ludzkiego ciała lub niewiele mniejszą. Aby schłodzenie przyniosło zamierzony skutek, taki prysznic powinien trwać około 10–15 minut.

Istnieje wiele naturalnych, domowych metod radzenia sobie z objawami oparzenia słonecznego. Ich zastosowanie zmniejsza ból, ochładza zmiany skórne, a także redukuje pieczenie i swędzenie. Do najbardziej popularnych zaliczyć można:

• Kąpiel w mleku, kefirze bądź maślance. Stosując tę metodę, powinno się moczyć oparzoną skórę przez około 15 minut bądź przyłożyć w miejsce oparzenia kompres z gazy zanurzonej w jednym z tych napojów. Zawarty w nich tłuszcz łagodzi bowiem ból oraz przyspiesza gojenie uszkodzenia skóry.
• Picie dużej ilości wody. Odpowiednie nawodnienie całego organizmu to podstawa, szczególnie w przypadku oparzeń II stopnia. Nie tylko redukuje to uciążliwe dolegliwości, takie jak ogólne osłabienie, ale również wspomaga regenerację uszkodzonego naskórka.
• Papka ze świeżych ogórków. Świeże, zmiksowane ogórki należy położyć na skórę i pozostawić do momentu, w którym osiągną one temperaturę ciała. Taki chłodzący zabieg można powtarzać kilkukrotnie – za każdym razem jednak powinno się używać nowej porcji papki.
• Masa z mąki ziemniaczanej i wody. Taką masę należy rozsmarować po poparzonym miejscu i zmyć dopiero, gdy będzie twardnieć. Metoda ta ma doskonałe zastosowanie w przypadku swędzenia bądź pieczenia, gdyż łagodzi nieprzyjemne dolegliwości.
• Aloes. Świeżego aloesu nie można stosować bezpośrednio po oparzeniu – należy odczekać 2–3 dni, a następnie rozprowadzać jego miąższ bezpośrednio po ranie 4–6 razy dziennie. Dzięki temu zredukowane zostaną dolegliwości bólowe, dojdzie do schłodzenia oparzenia, a substancje zawarte w liściach aloesu wspomogą regenerację naskórka. Po aplikacji można również opcjonalnie opatrzeć zmiany skórne suchym bandażem.
• Witaminy. W przypadku oparzeń słonecznych kluczowe znaczenie ma przyjmowanie witaminy C, która pomaga w gojeniu się ran różnego pochodzenia, a także witamin A i E. W czasie regeneracji skóry po jej ekspozycji na promieniowanie słoneczne warto więc jeść dużo cytrusów, zielonych owoców i warzyw, płatków zbożowych oraz orzechów. Można także zastosować bezpośrednio na ranę witaminę E w płynnej formie, co nie tylko przyspieszy gojenie, ale również zapobiegnie powstawaniu blizn.
• Miód. Nałożony na oparzenie działa bowiem chłodząco i przeciwbólowo, a także przyspiesza gojenie. Aby zapewnić jak największą efektywność, miejsce posmarowane miodem powinno się owinąć gazą bądź cienkim bandażem.

W jaki sposób zapobiegać oparzeniom słonecznym?

Jak podaje Główny Inspektorat Sanitarny (GIS), chcąc uniknąć nieprzyjemnych skutków ubocznych długotrwałej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, powinno się przede wszystkim:

• Stosować kremy z filtrem przeciwsłonecznym UV, ponieważ stanowią one najskuteczniejszą barierę przed nadmierną ilością promieniowania;
• Pamiętać o nakryciu głowy, szczególnie w przypadku planowanego dłuższego pobytu na pełnym słońcu, np. spacerów bądź opalania;
• Unikać długiej ekspozycji na słońce w godzinach 10:00–14:00, kiedy promieniowanie jest najmocniejsze;
• Po zakończonym wypoczynku w słonecznym miejscu sprawdzić, czy na ciele nie pojawiły się znamiona wyglądające jak pieprzyk, które w rzeczywistości mogą świadczyć o czerniaku, czyli groźnym nowotworze skóry. W przypadku podejrzenia powstania tego rodzaju zmian, należy niezwłocznie udać się do lekarza;
• Osobom korzystającym z solarium zaleca się odradzanie korzystania z urządzeń do opalania, ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka skóry oraz inne nowotwory skóry.

Nawet jeżeli nieprzyjemne dolegliwości uda się wyeliminować za pomocą domowych metod bądź środków zakupionych w aptece, w czasie występowania oparzeń słonecznych nie powinno się eksponować skóry na dodatkowe dawki promieniowania. Podrażnienie bowiem utrzymuje się znacznie dłużej niż towarzyszące mu objawy, dlatego nie wolno zapominać o piciu dużej ilości wody, intensywnym nawilżaniu oraz unikaniu tarcia w miejscach oparzenia.

Źródło: GIS / doz.pl

Anna Walczak – Pielęgniarka szkolna